نقش حکومت در تربیت مردم از نظر امام علی (ع)

موضوع مورد بحث، نقش حکومت در تربیت مردم از نظر امام علی× است. مسأله تربیت از اهداف متعالی خلقت و موجب رشد وکمال انسان ها می باشد و همواره مورد توجه انبیای الهی و ائمه اطهار^ بوده است و حکومت ها نیز که وجود آن ها جهت نظم و مدیریت جامعه امری ضروری است در این امر خطیر سهیم هستند. در حکومت اسلامی، کارگزاران باید با استفاده از ابزار حکومت در راه خدمت، هدایت، تربیت و رشد و تعالی مردم قدم بر دارند. تربیت نیز هم چون بسیاری از امور با عواملی از قبیل اراده فرد، محیط خانواده و اجتماع ارتباط تنگاتنگ دارد. برای توفیق در مسیر تربیت باید از راه و روش صحیح آن وارد شد و بسترها و زمینه هایی فراهم نمود تا موجب شکوفا شدن استعدادهای مردم و تقویت باورهای دینی آنان گردد. در این میان الگوی حکومتی امام علی × و رهنمودهای ایشان در جایگاه تربیت مردم رهگشاست که می توان در سه عرصه فرد، اجتماع و خانواده از ارشادات آن حضرت در راه رشد و تربیت مردم وهدایت آنان به سوی سعادت دنیوی و اخروی بهره برد. از آن جایی که از مهمترین وظایف حکومت دینی این است که با در اختیار گرفتن امکانات و نعمات الهی به هدایت و تربیت بپردازد، لذا هرگونه تخطی از این اصل و وظیفه دینی به مرور آسیب ها و آفاتی را نمایان می سازد که دامنه آن در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی گریبان گیر مردم شده و سپس در طول زمان حکومت ها را نیز شامل میشود. مدیریت دینی در هر جامعه ای برای تربیت نیاز به شاخص ها و ضوابطی دارد تا حاکم با اطمینان و خاطری آسوده و با کم ترین آسیب و نقصی جامعه را مدیریت کرده، اهداف تربیتی را پیاده نماید. این شاخص ها در سنت علمی و عملی پیشوایان دینی و از جمله امام علی × ذکر شده و با استفاده از آن هاست که می توان به تربیت دینی مردم پرداخت. از دیدگاه امیر المومنین × از جمله حقوقی که حکومت ها بر عهده دارند تعلیم و تربیت مردم است و این که حکومت ها باید با استفاده از حسّ فطری تربیت پذیری مردم و استفاده از روش درست و استوار تربیت به انجام این وظیفه مهم بپردازند و اینکه در صورت سرپیچی از این مهم پیامدهای ناگواری از جهات مختلف هم چون رواج جهل و نادانی، فساد و تباهی و هلاکت، قدرت طلبی و آشفتگی در امور، از بین رفتن وحدت و خیر و برکات، تزلزل سطح عزت و کرامت متوجه مردم و موجب تضعیف و ناپایداری و یا اضمحلال حکومت خواهد شد.